عالم تخیل یا سنت
این مقاله شامل دو بخش است ،که در بخش اول به بررسی ماهیت نگاره ها و رنگ بندی های فرش با نگاهی دیگر و دیدی والاتر می پردازیم .
در این بخش رنگبندی فرش های سنتی از دید روانشناسی مورد بررسی قرار گرفته و دلائل دیگر تحت نفوذ این دید قرار می گیرند .نگاره ها و نماد های سنتی نیز با بیانی جدید با همان دید مطرح شده در بخش دوم سعی شده تا با طبقه بندی کردن نکات کلیدی در، نوع و نحوه طراحی و رنگ بندی ، بافت و مواد اولیه و ... بر اساس معیار های مورد نظر و ارائه پیشنهاداتی برای به حد اقل رساندن معضلات فرش ،گامی در توسعه و پیشرفت صنعت تجارت فرش برداشته شود .
لغات کلیدی :
سنت ، هنرمند سنتی ، استاد طرح ، عالم خیال ، قنود ،عالم بالا ، زیبا بینی ، ایستا، طبیعت پردازی ، طبقه بندی ، جامعه شناسی، جغرافیا
مقدمه :
فرش
جزو زیر انداز هایی است که از گذشته های دور تا به امروز مورد توجه مردم بوده و
هست . امروزه آنچه که در این زیر انداز جلب نظر می کند رنگ بندی و طراحی آن است .
از آنجا که فرش از هنر های سنتی ایرانیان به شمار می رود و ما مدعی اصالت آن در
ایران هستیم پس باید در بالا بردن کیفیت و ارتقاء آن بکوشیم.
باید فرش را از این حالت سکون نجات دهیم که این حاصل نمی شود مگر با نوع آوری و دگرگونی چهارچوبها ، قواعد و قوانین آن . فرش را باید از هنری سنتی و ایستا به هنری پویا با قواعد جدید و قوی تبدیل کنیم، باید از گذشته درس گرفت و آینده را ساخت. همه ما معضلات و مشکلات را می شناسیم، پس باید در رفع ان کوشا باشیم و به بهانه های واهی از زیر ان شانه خالی نکنیم در این مقاله سعی شده تا عناصر فرش رااز دید روانشناسی مورد مطالعه قرار دهیم .
عالم تخیل یا سنت در فرش :
آن هنگام که زنان عشایری نقش های عشق را بر روی قالی می بافند،آن هنگام که اساتید طراح نقوش کاغذرابیرون می کشند، آن هنگام که بافندگان روستایی بر تار و پود ها نقش می زنند ، مگر غیر از این است که در عالم تخیل خودقدم می زنند.
رنگ :
بافنده با غوطه ور شدن در عالم خیال، معقولات خود را به کمک گرفته تا با رهایی نسبی که از اطراف خود ایجاد می کند نقش های دنیای خود را بر روی قالیش پیاده کند. آن هنگام که قاب قالی خود را آبی می کند به اطرافیان خود چنین می گوید: به دنیای من خوش آمدید. این قاب آبی ارتفاعی به اندازه ایمان و عمقی به اندازه ژرفای دریا ها دارد، با نشانی از آرامش کامل که شاد زیستن را به ارمغان می آورد، او با رنگ صداقت و وفا داری به تسکین دردهای خود می پردازد و با دور اندیشی و سعی و تلاش جدی و دقیق و با امید، به آینده ای روشن و پر از شادی چشم می دوزد .
با رنگ قرمز قالی اش اعتماد به نفسش را به رخ همگان می کشد او با این رنگ فداکاری و جنگ با سختیهای زندگی و عشق به خانواده خود را نشان می دهد و با قرار دادن رنگ سیاه در آن قدرت های جادویی را برای حمایت از خود و خانواده اش فرامی خواند .
این
بافنده هنرمند با به کار بردن رنگ زرد در درون دنیایش چشم ها را از اندوه آزاد
ساخته و قلب ها را به خدا اتصال می دهد او
به کمک این رنگ نیرو های درونی را فرا می خواند تا افسردگی ها را زدوده و احساسات انسانی
را زیر و رو کند .
این بافنده از صمیم قلب آنچه را که در دنیای تخیل خود می بیند به تصویر رنگ می کشد، این ها همه نمادهایی، مقدس هستند و آنچه که در این میان ارزش و قرب پیدا می کند آن چیزی است که او از دنیای خود به رنگ می کشد و بسیار قابل احترام ، او هرگز از کسی یا چیزی تقلید نکرده و نمی کند و این همان وجه تمایز او از دیگر و دیگران و فرش ایران در بازار های جهان است.
زمانی که شروع به تقلید و دخل و تصرف در دنیای او کردیم این دنیا زیبایی های خود را از ما دور و احساساتش را از ما پنهان کرده و دیگر زیبا به نظر نرسید .
نوشته شده توسط:
اسماعیل احتمالی (کارشناس فرش)